KIES24
Vandaag trekken we naar de stembus voor 3 verkiezingen, de federale, regionale en Europese. Hoe stem je bij al die verkiezingen geldig? En zal het elektronisch of op papier zijn? Je ontdekt het in dit artikel.
Vandaag,zondag 9 juni,zijn het federale, regionale (Vlaamse, Brusselse en Waalse) en Europese verkiezingen.Voor elk van de drie verkiezingen moet je apart stemmen, maar wel op dezelfde locatie en hetzelfde moment.
Op zondag 13 oktoberzijn het gemeenteraadsverkiezingen en provinciale verkiezingen.
In dit artikel hebben we het over de verkiezingen van vandaag.
Hoe stem ik geldig?
Eerst even dit: elke partij die deelneemt aan een bepaalde verkiezing, moet daarvoor een lijst indienen. Op die lijst zie je welke kandidaten er voor die partij opkomen in jouw kieskring. Het zijn ook die lijsten die je zal zien in het stemhokje en waar je dus een keuze uit zal moeten maken.
Voor elke verkiezing mag je enkel stemmen uitbrengen binnen één lijst. Als je op 9 juni gaat stemmen voor de regionale, federale en Europese verkiezingen, mag je uiteraard voor elk van die drie verkiezingen voor een andere partij kiezen als je dat wil. Binnen één verkiezing mag je echter niet stemmen voor (kandidaten van) verschillende lijsten.
Eens je in het stemhokje bent, kan je per verkiezingen:
- stemmen op één lijst (een lijststem)
- stemmen op één of meerdere kandidaten binnen één lijst (naamstemmen of voorkeurstemmen)
- stemmen op één of meerdere kandidaten én één of meerdere kandidaat-opvolgers binnen één lijst(naamstemmen of voorkeurstemmen)
- stemmen op één of meerdere kandidaat-opvolgers binnen één lijst(naamstemmen of voorkeurstemmen)
Wanneer je stemt op een bepaalde lijst (een lijststem) en tegelijk ook op een of meerdere kandidaten van diezelfde lijst, dan zal de lijststem niet meetellen. De voorkeurstemmen voor de kandidaten worden wél meegeteld.
Bekijk: Bart Verhulst legt uit wat je straks mag en moet doen in het stembureau
Videospeler inladen...
Een kandidaat is iemand die op de lijst staat en meteen verkozen kan worden. Als hij of zij genoeg stemmen heeft, krijgt die dus rechtstreeks een zitje.
Een kandidaat-opvolger wordt niet rechtstreeks verkozen, maar zal een kandidaat vervangen wanneer die zijn zetel niet opneemt (of op een bepaald moment beslist om te vertrekken).
Bij een lijststem kies je voor de lijst zoals die opgesteld is. Je aanvaardt dus de volgorde van de kandidaten en de kandidaat-opvolgers. Met een lijststem steun je een bepaalde partij. Een deel van die stemmen wordt verdeeld over de eerste kandidaten van de lijst. Ze gaan eerst naar de eerste kandidaat, tot die er genoeg heeft om verkozen te zijn. Daarna gaan ze naar de tweede kandidaat, enzovoort.
Bij een naamstem - of voorkeurstem - geef je je stem aan één of meerdere kandidaten of kandidaat-opvolgers. Je stem gaat rechtstreeks naar de mensen voor wie je kiest.
Daarnaast kan je ook blanco stemmen. Je stemt dan voor geen enkele lijst, kandidaat of opvolger. Bij de zetelverdeling wordt er geen rekening gehouden met deze stemmen.
Bekijk: wat gebeurt er met een blanco stem?
Videospeler inladen...
Wat niét mag: stemmen op meerdere lijsten of stemmen op kandidaten van verschillende lijsten. Doe je dat wel, dan is je stem ongeldig en wordt ze niet meegeteld.
Wat heb ik nodig om te kunnen stemmen?
Neem altijd je identiteitskaart en je oproepingsbrief(die je via de post hebt ontvangen) mee.
Normaal gezien heb je jeoproepingsbrief ontvangen via de post. Is dat niet het geval? Dan kan je bij de gemeentediensten een nieuw exemplaar krijgen.
Ook als je je oproepingsbrief hebt verloren, kan je bij de gemeente terecht voor een duplicaat. Dat kan tot op verkiezingszondag zelf, want dan zijn de gemeentehuizen geopend. Zo'n duplicaat is overigens gratis.
Strikt genomen heb je die oproepingsbrief niet nodig, enkel een ID-kaart. Maar je moet natuurlijk wel weten bij welk stembureau je moet gaan stemmen. En wie met volmacht stemt, heeft die oproepingsbrief wél nodig, want die moet afgestempeld worden, als bewijsdocument.
Stem ik in mijn gemeente elektronisch of op papier?
In zowat de helft van de Vlaamse gemeenten en alle Brusselse gemeenten wordt er elektronisch (op de computer) gestemd. In de andere helft van de Vlaamse gemeenten gebeurt het op papier.
Op deze kaart ontdek je hoe er in jouw gemeente wordt gestemd:
Stap voor stap: hoe gaat het stemmen in zijn werk?
1
Ga met je identiteitskaart en de oproepingsbrief die je kreeg via de post naar het stembureau waar jij verwacht wordt. Op je oproepingsbrief staat een richtuur, om te lange wachttijden te vermijden. Je bent niet verplicht om je daaraan te houden, maar het wordt wel aangeraden.
2
Geef je identiteitskaart en je oproepingsbrief af aan de medewerkers van het stembureau. In ruil krijg je een chipkaart, waarmee je je stem zal kunnen uitvoeren.
3
Ga een stemhokje binnen, waar je een stemcomputer zal vinden.
4
Steek de chipkaart in de kaartlezer van de computer in de richting van de pijl, tot aan de streep.
5
Voor elke verkiezing verschijnen eerst de namen van alle lijsten op het scherm. Druk op de lijst naar keuze (of kies om blanco te stemmen).
6
Zodra je een lijst hebt gekozen, verschijnen alle namen van de kandidaten op die lijst op het scherm. Nu kan je kiezen om een lijststem te geven (door het stemvlak bovenaan de lijst aan te raken) of één of meerdere naamstemmen (door op de kandidaat of kandidaten te klikken).
7
Bevestig je keuze via de knop "bevestigen".
8
De stemcomputer gaat automatisch over naar de volgende verkiezing, als je voor meerdere verkiezingen je stem moet uitbrengen.
9
Zodra je voor alle verkiezingen je stem hebt uitgebracht (en die ook bevestigd hebt), drukt de computer een papieren stembiljet af. Daarop vind je je uitgebrachte stemmen en een barcode. Kijk het stembiljet na en vouw het dicht met de bedrukte kant naar binnen.
10
Neem de chipkaart uit de computer en verlaat het stemhokje, met je chipkaart en het opgevouwen stembiljet.
11
Geef de chipkaart terug aan een lid van het stembureau.
12
Ga naar de elektronische stembus, open je stembiljet en leg je stembiljet met de bedrukte kant naar beneden op de scanner.
13
Een geluidssignaal bevestigt dat de barcode goed is gescand en je stem dus correct werd ingevoerd.
14
De klep van de stembus gaat automatisch open. Vouw je stembiljet opnieuw dicht en steek het in de stembus.
15
Je krijgt je identiteitskaart en je afgestempelde oproepingsbrief terug van een lid van het stembureau.
Wie elektronisch moet stemmen kantot 16 uurterecht in het stembureau op de dag van de verkiezingen.
1
Ga met je identiteitskaart en de oproepingsbrief die je kreeg via de post naar het stembureau waar jij verwacht wordt. Op je oproepingsbrief staat een richtuur, om te lange wachttijden te vermijden. Je bent niet verplicht om je daaraan te houden, maar het wordt wel aangeraden.
2
Geef je identiteitskaart en je oproepingsbrief af aan de medewerkers van het stembureau. In ruil ontvang je één stembiljet per verkiezing waarvoor jij kan stemmen.
3
Ga met je stembiljetten in het stemhokje en breng je stem uit met het rode potlood dat in het stemhokje ligt.
4
Je kan kiezen om een lijststem uit te brengen op één lijst, door het stemvakje onder de lijstnaam rood te kleuren. Als je een naamstem wil geven aan één of meerdere kandidaten, dan kleur je het stemvakje naast de naam van die kandidaat of kandidaten rood. Als je blanco wil stemmen, kleur je geen enkel stemvak in.
5
Zorg ervoor dat je geen enkele verkiezing vergeet en dat je dus je keuze hebt gemaakt op elk stembiljet afzonderlijk.
6
Vouw de stembiljetten dicht met de bedrukte kant naar binnen.
7
Verlaat het stemhokje en gooi elk stembiljet in de juiste stembus.
8
Je krijgt je identiteitskaart en je afgestempelde oproepingsbrief terug van een lid van het stembureau.
Wie moet stemmen op papier kan tot 14 uur terecht in het stembureau op de dag van de verkiezingen.
Wanneer is een stem ongeldig?
Je stem isongeldig wanneer je over verschillende lijsten heen hebt gestemd. Per verkiezing moet je namelijk binnen één en dezelfde lijst blijven om geldig te stemmen.
Daarnaast is een stem ook ongeldig als het stembiljet kan verraden dat het van jou is. Denk onder meer aan stembiljetten:
- waarop een tekening, teken of boodschap staat
- waarop bepaalde zaken zijn doorstreept
- waarvan de vorm of afmeting veranderd zijn
- die gescheurd zijn
- die een voorwerp binnenin bevatten
Wat gebeurt er met een blanco stem?
Bij alle verkiezingen kan je ook blanco stemmen. In dat geval stem je voor geen enkele lijst of kandidaat.
Die blanco stemmen worden wel geteld, maar er wordt simpelweg geen rekening mee gehouden bij de zetelverdeling tussen de partijen. Ze worden dus volledig genegeerd.
Vaak wordt gedacht dat die blanco stemmen naar de grootste partij gaan, maar dat klopt dus niét.
Help, ik ben mijn oproepingsbrief kwijt! Wat nu?
Ben je je oproepingsbrief verloren? Dan kan je een kopie afhalen bij je gemeentebestuur. Het gemeentebestuur is open op de dag van de verkiezing tot de sluiting van de stembureaus.
Sommige gemeenten bieden een digitale versie aan via eBox.
Wat als ik een fout maak op mijn stemformulier?
Heb je je vergist? Zeg dat dan aan de voorzitter van het stembureau. Die geeft je dan een nieuwe chipkaart (bij elektronische stemmen) of stembiljet (bij stemmen op papier). Daarna kan je opnieuw het stemhokje ingaan.
Let op: een nieuwe stem uitbrengen kan enkel als je stem nog niet is ingediend. De chipkaart mag dus nog niet zijn gescand (bij elektronisch stemmen) of het stembiljet mag nog niet in de stembus zitten (bij stemmen op papier).
Mag ik een foto maken in het stemhokje?
De stemming is anoniem en geheim. Volgens sommigen betekent dat dat stemfies, een foto van jezelf in het stemhokje met je uitgebrachte stem zichtbaar in beeld, verboden zijn.
Maar bij eerdere verkiezingen was daar discussie over. Juristen wezen er toen op dat het geheim van de stemming een recht is en geen plicht. Je bent dus niet verplicht om je stem geheim te houden, maar anderen mogen jouw stem niet bekendmaken.
Een foto maken buiten het stemhokje, bijvoorbeeld wanneer je je stembrief afgeeft, is wel verboden. En je mag ook niets doen wat de stembusgang kan vertragen.
Meer weten?
Wanneer zijn het in 2024 verkiezingen? En wat kiezen we precies?
Is stemmen bij de verkiezingen verplicht? En riskeer ik een boete als ik niet ga stemmen?
Het meest recente nieuws over de verkiezingen kan je hier vinden.
Twijfel je nog over op welke partij je gaat stemmen? Doe dande stemtest van VRT NWSen ontdek welke partij denkt zoals jij.
De uitslagen van de verkiezingen kan je zondag 9 juni volgen bij VRT NWS en tijdens de verkiezingsmarathon op VRT 1.
Dit artikel is onder meer gebaseerd op de informatie van deFederale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken en van de Vlaamse overheid.
Meest gelezen
- Kortessem Magali uit Kortessem mag voorlopig geen voeding meer uitdelen aan mensen die het moeilijk hebben na klacht bij voedse... 16:01
- Liveblog Liveblog verkiezingen - Conner Rousseau: "De kans is klein dat Vooruit in federale regering stapt" Update 56 min
- Lampernisse Beloftevolle voetballer zwaargewond bij verkeersongeval in Lampernisse: "Hij reed veel te snel" 17:50
- Europa Oosten van Spanje, waaronder Benidorm en Alicante, getroffen door noodweer di 11 jun 23:17
- Gezondheid "Niet abnormaal veel fouten in ZNA Cadix", zegt beroepsvereniging van radiologen na schorsing 18:07
- Kontich Elke vrijdag vrij bij softwarebedrijf AFAS in Kontich, met behoud van loon en zonder extra uren werk 16:23
- Europa "Unieke archeologische vondst" op Kreta kan bouw nieuwe luchthaven in de war sturen di 11 jun 19:03
- KIES24 Conner Rousseau is kandidaat-voorzitter voor Vooruit 16:08
- Sport Voetbalcommentator Peter Vandenbempt laat in zijn EK-spiekbriefjes kijken: "Ik zoek zelfs op waar elk volkslied over ... 12:14
- De Wereld Vandaag Arizona- of raketijsjescoalitie: waarom de naam voor een regering er niet toe doet 18:26
